با عادی سازی استرس به ذهن و زندگی خود و دیگران آرامش ببخشیم

آیا متوجه شده‌ایم چرا بعضی مواقع بی قرار، مضطرب و نا آرامیم؟

گاهی استرس با خشم که یکی از هیجانات چهارگانه است اشتباه گرفته می‌شود، احساس خشم ناشی از ناکامی، درماندگی و یا رفتار نامتعارف دیگران است اما استرس در اثر ایجاد تغییرات جدید به وجود می‌آید. هر موقعیت جدیدی که برای ما پیش می‌آید بسته به درجه‌ی تغییرات دچار استرس بالا یا پایین خواهیم شد.

وجود اضطراب طبیعی و متناسب با رشد مادی و معنوی بشر در وجود او جهت کمال نهاده شده است.

بنابراین با توجه به تعریف بالا تغییرات روزمره، پیشرفت تکنولوژی و همچنین وجود چالش هایی مانند بیماری‌های لاعلاج در عصر امروزی به میزان استرس انسانی اضافه خواهد گردید.

اگر متوجه باشیم با هر تغییری استرس ایجاد می شود. تغییر و ایجاد شدن شرایط جدید لازمه ی یادگیری، تجربه، پیشرفت و در نهایت تکامل بشری خواهد بود.

انسان برای حرکت رو به جلو و گذران دوران زندگی در جهت تکامل مادی و معنوی با تغییرات جدید و نهایتاً استرس روبرو خواهد گردید. هر موفقیتی با تغییر و هر تغییری ممکن است با بحران های توام با استرس باشد از اینجاست که ما نیازمند مهارت استرس یا کنترل استرس هستیم بسیاری از استرس‌های طولانی به دلیل اتفاق ناملایم و طولانی است که ممکن است در زندگی ما حادث شود مانند بیماری مزمن و مسری، داشتن معلول در خانواده، بدهکاری، مشکلات مالی، اختلاف و درگیری طولانی والدین، طلاق و چالش‌های شدید دیگر که در نهایت ممکن است منجر به افسردگی و عدم توانایی ادامه زندگی نیز گردد.

با این وجود از طرفی دیگر متوجه هستیم که تغییرات جزو لاینکف زندگی انسانی خواهد بود تا پیشرفت ها پی در پی حادث شود.

در واقع بپذیریم که استرس را نمی‌توانیم حذف کنیم اما می‌توانیم آن را با عادی سازی در مسیر درست هدایت و مدیریت کنیم.

شرط اصلی عادی سازی استرس پذیرش آن و پذیرفتن این موضوع است که تغییرات، حوادث ناخوشایند هر لحظه ممکن است سرزده وارد شود و ما در هر حال آمادگی آن را داشته باشیم وجود همین زمینه و یادآوری می‌تواند سبب عادی سازی روند استرس شود.

عوامل استرس زا 

الف استرس های فاجعه آمیز طبیعی و انسانی

استرس‌های طبیعی حاصل از بلایا و حوادث طبیعی است که بدون دخالت انسان در روی زمین رخ می‌دهد حوادثی چون زلزله، سیل، طوفان، گردباد، کولاک، سرمای شدید رانش زمین، امراض مسری و کشنده مانند طاعون، وبا، کرونا و… که در اثر آن انسان ها جان، اموال و یا کسب و کار خود را از دست می‌دهند و یا ضربه‌های شدید مالی به افراد وارد می‌شود که غیر قابل جبران می‌باشد که ناگزیریم آن را تحمل نماییم.

عوامل دیگر این نوع استرس‌های شدید ساخته و پرداخته‌ی دست انسان هاست حوادثی چون جنگ، بمباران، انفجار، شکنجه، گروگان‌گیری، آتش‌سوزی، تصادفات، حوادث دریایی، هوایی، صنعتی، گازهای سمی، اتفاقات هسته‌ای، حمله، تجاوز و …که ماحصل آن نیز ضربه‌های شدید مالی، جسمی و روانی خواهد بود.

ب-استرس های معمول زندگی

بعضی از اتفاقات ناخوشایند و تعداد کمی هم خوشایند خواه‌ ناخواه‌ها در دوران زندگی ما انسان‌ها به وقوع خواهد پیوست که استرس‌های خود را ایجاد می‌کند از جمله ازدواج، طلاق، تولد فرزند، بیکار شدن، شروع کار جدید، ورشکستگی، مقروض شدن، مهاجرت به شهر یا کشوری دیگر بیماری خود یا اعضا نزدیک، یافتن دوستانی جدید، مشکلات حقوقی، خانوادگی، اسباب‌کشی، اختلافات و از این قبیل که می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشند اما چون تغییر است استرس ایجاد خواهد کرد.

ج-استرس‌های کوچک و روزمره زندگی

این نوع استرس‌ها دائماً در شبانه روز با آن روبرو هستیم و آنقدر زیاد و عادی است که برای بسیاری از ما  دیگر جزو استرس محسوب نمی‌شود.

خواب رفتن و دیر رسیدن به سرکار، دیر رسیدن به ملاقات دوست یا کاری، آمدن مهمان به خانه و استرس نحوه ی پذیرایی، بیرون رفتن کودک از خانه جهت بازی و استرس مادر، شلوغی نانوایی، سر و صدای همسایه ها، گم کردن کیف پول، کارت پول و اشیا دیگر، معطلی در مطب پزشک، موافقت نکردن مدیر با مرخصی کارمند، مهمان ناخوانده ،استرس ملاقات کاری، استرس برخورد با افراد مزاحم، سرما و گرمای آزار دهنده، استرس دیر آمدن شوهر برای همسر‌، استرس تنهایی زن در خانه برای شوهر و از این دست که کم نیستند.

مقابله‌های سالم و ناسالم در استرس 

مقابله‌های استرس از طرف افراد می‌تواند هم سالم و هم غیر سالم باشد که هر دو می‌تواند هم مسئله مدار و هم هیجان مدار باشد.

الف مقابل های سالم در مقابل استرس

۱- نمونه‌هایی از مقابله‌های مسئله‌دار سالم

اقدام به عمل نمودن، فعالیت خاصی انجام دادن، راهنمایی گرفتن، مشورت کردن، برنامه‌ریزی کردن، جمع آوری اطلاعات، مطالعه کردن، استفاده از روش حل مسئله، فکر کردن، سنجیدن، ارزیابی و نقد کردن موقعیت، رتبه‌بندی و اولویت‌بندی کردن مشکلات، زمانبندی کردن فعالیت‌ها و درخواست کمک از دیگران

۲-نمونه هایی از مقابله های هیجان مدار سالم

دعا و نیایش، تخلیه و ابراز احساسات، گریه کردن، ابراز خشم در حد طبیعی، گفتگوی درونی (درد دل کردن با خود) مثبت اندیشی، توکل کردن، صبر کردن

ب-مقابله های ناسالم در مقابل استرس

۱-نمونه هایی از ناسالم مسأله مدار

دزدی کردن، فرار از منزل، به زور متوسل شدن، استفاده از زور و تهدید، استفاده از خشونت و پرخاشگری، بزهکاری، استفاده از نیرنگ و حیله برای رسیدن به هدف، بی بند و باری کردن و…

۲-نمونه هایی از مقابله ناسالم هیجان مدار

اعتیاد و پناه بردن به مواد مخدر، بدگویی، خشونت و پرخاشگری با دیگران، تخریب اموال دیگران، شکستن و پرتاب اشیا، انجام دادن رفتارهای تکانشی که ناخودآگاه انجام می‌شود و پشیمانی دارد، درمانده و ناامید شدن، دست از کوشش و تلاش بر داشتن، به خواب و رویا فرو رفتن، پناه بردن به خرافات فال و فالگیری….

راهکارهای عادی سازی استرس

۱-خواب کافی

۲-تغذیه ی مناسب

۳-ورزش کردن

۴-اوقات فراغت داشتن

۵-مثبت اندیشی

۶-دارای هدف و برنامه بودن

۷-معاشرت و ارتباطات اجتماعی

۸-کاهش سطح توقعات از خود و زندگی

۹-افزایش اعتقادات مذهبی و معنوی

۱۰-یادگیری دائم داشتن

۱۱-انجام تنفس شکمی و تن آرامی

۱۲-ذهن آگاهی